سیر تا پیاز ROI سئو (نرخ بازگشت سرمایه) و روش محاسبه آن

ROI سئو (نرخ بازگشت سرمایه) یک مفهوم اقتصادی است که در بازاریابی هر نوع کسب و کاری از جمله کسب و کارهای دیجیتالی مورد استفاده قرار می گیرد. ROI مخفف Return on investment به معنی نرخ بازگشت سرمایه است که با استفاده از آن صاحبان مشاغل ارزیابی می کنند تا چه اندازه مسیری که برای توسعه و گسترش کسب و کار خود انتخاب کرده اند، موفق بوده و تا این جای مسیر به چه مقداری از سود رسیده اند. چگونگی محاسبه ROI یا سود به دست آمده از فروش برای هر کسب و کاری متفاوت تعریف شده و در نتیجه با استفاده از فرمول های مختلفی نیز به دست می آید.

ROI سئو نیز مشخص می سازد که آیا انتخاب مسیر بهینه سازی صفحه وب یا همان SEO به عنوان یک راه برای توسعه و گسترش کسب و کار شما و دستیابی به موفقیت؛ درست و سودمند بوده است یا خیر؟

البته که محاسبه دقیق و درست این پارامتر کار بسیار سختی بوده و از وظایف وبمستران به شمار می رود. اما در این مقاله سعی بر آن داشته ایم که اطلاعات مفیدی را در مورد این شاخص در سئو و نحوه محاسبه آن ارائه دهیم، پس با ما همراه باشید.

ROI سئو (نرخ بازگشت سرمایه) چیست؟

در طی سال های اخیر بسیاری از کسب و کارهای سنتی برای جلب مشتری بیشتر و عقب نیفتادن از قافله اقدام به طراحی سایت کرده اند. از این رو روز به روز شاهد افزایش تعداد صفحات وب تجاری در اینترنت هستیم. بسیاری از این کسب و کارها از چندین راه به منظور افزایش مشتریان خود استفاده می کنند که دیجیتال مارکتینگ و یا تجارت اینترنتی یکی از آن راه ها است. صاحبان این کسب و کارها بعد از مدتی می خواهند از درست بودن مسیری که انتخاب کرده اند اطمینان حاصل کرده و ارزیابی کنند که چه میزان از هزینه‌ای که برای بهینه سازی سایت خود برای موتورهای جستجوگری چون گوگل صرف کرده اند باعث جذب مشتری شده است؟ برای این کار به سراغ محاسبه ROI یا همان نرخ بازگشت سرمایه می‌روند.

چرا باید میزان بازگشت سرمایه سئو را محاسبه کرد؟

اما چرا ما بر روی محاسبه نرخ بازگشت سرمایه سئو تا این حد تأکید داریم؟ در ادامه به بررسی دو دلیل اصلی این امر خواهیم پرداخت:

۱- نرخ بازگشت سرمایه کامل ترین شاخص است.
کسب و کارها از روش های گوناگونی سعی به تخمین موفقیت استراتژی سئو خود دارند. از جمله این روش ها می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• شمارش تعداد مشتریانی که از طریق صفحه نتایج موتورهای جستجوگری چون گوگل به وبگاه شرکت مراجعه کرده، و از خدمات و یا محصولات شرکت خریدی انجام داده اند.
• شمارش تعداد مراجعینی که فرم ثبت سفارش و یا تماس موجود در صفحه وب را تکمیل و ارسال نموده اند.
• محاسبه نرخ تبدیل که اشاره به نسبت بین تعداد افراد بازدیدکننده از صفحه وب و افرادی که در آن خریدی را به ثبت رسانده اند؛ دارد.
• به دست آوردن تعداد مشتریانی که بعد از مراجعه به فروشگاه اینترنتی و صفحه وب با شرکت و سازمان تماس گرفته اند.
• محاسبه مدت زمانی که کاربر برای مرور صفحه وب شما اختصاص داده است.
• و…
  تمامی این روش ها تنها تخمینی سر انگشتی در مورد موفق بودن استراتژی سئو به شما ارائه می دهند و محاسبه و استدلال ROI سئو (نرخ بازگشت سرمایه) براساس آن ها به خصوص برای شرکت هایی که فروش حضوری نیز دارند، کار بسیار دشواری است که با خطاهای فاحشی همراه خواهد بود.
  به بیان دیگر ممکن است که رتبه سئو سایت پیشرفت قابل توجهی داشته و از این راه روزانه هزاران کاربر به سایت شما مراجعه کنند، اما به هر دلیلی از این میان تنها تعداد انگشت شماری برای خرید اقدام نمایید که این امر نشان می دهد سرمایه گذاری بر روی سئو برای کسب و کار شما نتیجه بخش نیست. بنابراین بهترین و کم اشتباه ترین روش برای مشخص نمودن سود حاصل از سئو، همان محاسبه ROI است.

  ۲- ادامه دادن یا ندادن پروژه سئو
  بسیاری از مشاغل اینترنتی که توانسته اند توجه موتورهای جستجوگری چون گوگل را به خود جلب نمایند، روزانه هزاران بازدیدکننده را از طریق این موتورهای جستجوگر جذب نموده و کافی ست در میان این هزاران بازدیده کننده تنها ۵۰ نفر آن ها به مشتری تبدیل شده و خرید کنند.
  این موضوع به شما این امید را می دهد که بعد از ارتقای رتبه سئو فروشگاه مجازی خود می توانید روزانه تعداد زیادی مشتری را جلب کنید. اما بهبود سئوی صفحه وب، نیازمند تخصیص بودجه بالایی است و بدون برنامه و صرف زمان امکان پذیر نیست. بدون محاسبه ROI سئو (نرخ بازگشت سرمایه) نمی توان به این نتیجه رسید که آیا اختصاص این بودجه حتماً به نتیجه خواهد رسید یا خیر؟

چگونه نرخ بازگشت سرمایه سئو را محاسبه کنیم؟

اندازه گیری بازدهی سئو، کاری بسیار دشوار است، چرا که فرمول مشخص و دقیقی ندارد. به علاوه فاکتورها و پارامترهای گوناگونی در تعیین آن نقش دارند. برای مثال نمی توان به صورت دقیق تعداد مشتریانی را که از طریق جستجوی ارگانیک به سایت ما مراجعه کرده و خریدی انجام داده اند را مشخص کرد.
از طرفی استراتژی های سئو بلند مدت بوده و به سرعت به نتیجه نخواهند رسید و تمامی تلاش های تیم سئو برای به ثمر رسیدن حداقل نیاز به ماه ها زمان داشته و از این رو صبر و حوصله بسیاری را می طلبند.
اما به طور کلی اگر درآمدی که از طریق تیم سئویی و تلاش های آن ها به دست می آید، بیشتر از بودجه ای است که خرج کرده اید، بنابراین می توان نتیجه گرفت و امیدوار بود که بهینه سازی وبگاه شما ROI مثبت و رو به رشدی دارد.
برای محاسبه ROI در هر کسب و کار و تجارتی چه در دنیای واقعی و چه در دنیای مجازی به صورت کلی نیاز به محاسبه دو مقیاس دارید:
۱- محاسبه هزینه
۲- محاسبه سود
برای محاسبه ROI سئو (نرخ بازگشت سرمایه) نیز باید هزینه هایی که را برای تیم سئو و پیاده سازی استراتژی توسط آن ها صرف شده است؛ به عنوان مقیاس اول یا همان هزینه محاسبه کنید.
برای محاسبه سود نیز باید درآمد حاصل از کمپین های سئویی خود را براساس شاخص های کلیدی عملکرد به دست آورید. اما هر کدام از این مقیاس ها را چگونه باید محاسبه کرد؟

۱- محاسبه هزینه سئو:
برای محاسبه هزینه های خود باید مشخص کنید که بهینه سازی صفحه وب خود را به شرکت های بیرون می سپارید و یا برای آن در داخل شرکت خود یک تیم استخدام می کنید.
در صورتی که این کار را به سایر شرکت ها ارجاع می دهید، می توانید قبل از شروع پروژه درخواست کنید که به شما یک اعلام هزینه حدودی ارائه دهند.
اما در صورتی که بخواهید با تشکیل تیمی از متخصصان سئو و تولید کنندگان محتوا و مستقر نمودن آن ها به صورت تمام وقت در شرکت، رتبه سئو خود را ارتقا ببخشید، باید میزان حقوقی که برای آن ها در نظر گرفته اید را محاسبه کنید.
هم چنین اگر با تیمی به صورت پروژه ای و دورکار همکاری میکنید، باید با توجه به حقوقی که براساس نرخ ساعت به آن ها می دهید، لیستی از هزینه های خود را تخمین بزنید.
در نظر داشته باشید که برای پیاده سازی این طرح نیازمند سیستم ها، نرم افزارها و برنامه های مختلفی خواهید بود که استفاده از هر کدام از آن ها مستلزم صرف هزینه است. که باید این هزینه ها را نیز به صورت دقیق محاسبه کرد.

۲- محاسبه سود سئو:
برای مشخص کردن این مقیاس که ذاتاً یک پارامتر حدودی است و محاسبه دقیق آن بسیار دشوار خواهد بود، باید عملکرد ارگانیک صفحه وب خود را مشخص کنید.
به طور کلی برای تشخیص عملکرد صحیح کمپین سئو، می توان پارامترهای به نام شاخص کلیدی عملکرد (KPI) که عبارتند از: رتبه بندی جستجو براساس کلمات کلیدی متفاوت، نرخ بانس ریت یا خروج کاربر از صفحه، نرخ کلیک، ایمپرشن، ترافیک ارگانیک و … را در نظر بگیریم.
شما می توانید برای مشخص کردن تعداد دقیق مشتریانی که تنها از طریق جستجو در موتورهای جستجوگر به وبگاه شما مراجعه کردند از ابزار گوگل آنالیتیکس نیز استفاده کنید.
بعد از اینکه سود و هزینه سئو را به دست آوردید می توانید با تقسیم سود بر هزینه و ضرب آن در عدد ۱۰۰ نرخ ROI سئو (نرخ بازگشت سرمایه) را محاسبه نمایید.

چگونه از طریق گوگل آنالیتیکس میزان سود را محاسبه کنیم؟

برای اینکه بتوانید از طریق این ابزار کارآمد میزان سود سئو را محاسبه کنید، باید ابتدا گزینه هایی را در این ابزار فعال نمایید تا گوگل آنالیتیکس از طریق آن ها اطلاعاتی را به دست آورده و در نتیجه داده هایی را برای شما مشخص کند.
در ادامه این تنظیمات را مرحله به مرحله با یکدیگر فعال می کنیم. اما قبل از آن در نظر داشته باشید که این تنظیمات باید برای سایت های فروشگاهی و غیرفروشگاهی متفاوت اعمال شود.

راهنمایی گام به گام تنظیمات گوگل آنالیتیکس برای فروشگاه های اینترنتی

مراحلی که در ادامه طی می کنیم به منظور صدور اجازه دسترسی گوگل آنالیتیکس به اطلاعاتی در مورد خریدهای ثبت شده در صفحه وب است.
۱- در اولین گام بر روی گزینه تنظیمات گوگل آنالیتیکس که آیکونی شبیه به چرخ دنده دارد (قسمت admin)، کلیک کنید.
۲- حال در قسمت View، گزینه Ecommerce Settings را انتخاب کنید.

۳- سپس صفحه جدیدی باز شده که باید گزینه Enable Ecommerce را در آن فعال کرده و به حالت ON تغییر دهیم.
۴- به محض فعال شدن این مورد، گزینه‌ای به نام Enable Enhanced Ecommerce نمایان می شود که باید آن را نیز فعال کرد.

تنها انجام این ۴ مرحله برای تکمیل تنظیمات گوگل آنالیتیکس کافی است. اما باید در صفحه وب خود نیز اجازه دسترسی این ابزار را برای اطلاعات خرید خود فعال کنید که البته این کار نیازمند تخصص بیشتری است و توصیه می کنیم حتماً آن را از طراح سایت خود بخواهید. همچنین می توانید با کارشناسان ما در تماس باشید تا این گزینه را برای شما فعال کنند. البته اگر صفحه وب شما با استفاده از وردپرس طراحی شده است می توانید از افزونه هایی که به این منظور عرضه شده اند کمک بگیرید.
بعد از اینکه تمامی تنظیمات را فعال نمودید، می توانید از طریق مسیر زیر در گوگل آنالیتیکس اطلاعات دقیقی را در زمینه فروش خود ببینید:
Conversions > E-commerce > Sales Performance
وقتی این مسیر را طی می کنید، پنجره جدیدی روبروی شما باز می شود که در آن می توانید میزان فروش و سود خود را به ازای هر معامله مشاهده نمایید.
در بالای این صفحه نموداری نیز به شما نمایش داده شده است که در آن میزان فروش شما در بازه زمانی مشخصی، معین شده است.
شما می توانید با اطلاعات دقیقی که در این پنجره مشاهده می کنید به راحتی ROI سئو (نرخ بازگشت سرمایه) را ارزیابی کنید.

راهنمایی گام به گام تنظیمات گوگل آنالیتیکس برای صفحات وب غیر فروشگاهی

برای محاسبه سود سئو در صفحات وب که خدماتی را ارائه می دهند و محصول ویژه و تعریف شده ای ندارند، باید از طریق Goal اقدام کرد.
منظور از Goal ارزشی است که اقدامات مختلفی است کاربر در صفحه وب خلق می کند.
برای مثال ثبت نام در خبرنامه، پرکردن فرم تماس و … می تواند یک Goal باشد و آن را از طریق گوگل آنالیتیکس محاسبه کرد.
برای ایجاد یک ارزش یا Goal در آنالیتیکس باید مراحل زیر را طی نمود:
۱- ابتدا گزینه تنظیمات یا همان چرخ دنده را در آنالیتیکس انتخاب کنید.
۲- در بخش View گزینه ای به نام Goals خواهید دید، بر روی آن کلیک کنید.
۳- پنجره جدیدی روبروی شما باز می شود، در این پنجره گزینه NEW GOAL را انتخاب نمایید.
۴- اطلاعات خواسته شده را وارد کنید و گزینه Value را فعال نمایید.
۵- سپس باید با توجه به ارزشی که این GOAL برای شما دارد، عددی را در روبروی آن وارد نمایید.
مثلاً ممکن است ثبت نام در خبرنامه برای شما ۸ دلار ارزش داشته باشد.
اما تعیین ارزش اقدامی مثل ” تکمیل فرم تماس با ما ” پیچیده تر است. برای مثال در نظر بگیرید که اگر از هر ۴ نفری که این فرم را تکمیل و ارسال می کنند، تنها یک نفر از طریق تماس تلفنی مجاب به خرید یک کالای ۱۰۰ دلاری شود. باید برای تعیین ارزش این اقدام ۱۰۰ دلار حاصل از خرید را تقسیم به چهار کرد. در این صورت به عدد ۲۵ دلار خواهیم رسید که نشان دهنده ارزش این GOAL خواهد شد.

مشخص و فعال کردن Goals در گوگل آنالیتیکس می تواند به سایت های غیرفروشگاهی آماری از سود سئو ارائه نمایید. اما هر نوع از صفحات وب به دریافت اطلاعات دقیق تری در این زمینه نیاز دارند و از آن جایی که این ابزار امکان رهگیری رویدادها و اتفاقات رخ داده در صفحه وب را ندارد، باید برای رسیدن به اطلاعات دقیق تر در زمینه Event ها به گوگل تگ منیجر نیز مراجعه کنید.

Event ها در واقع رفتار کاربران را مشخص می کنند. مثلاً اینکه کاربران در لندینگ پیج بیشتر بر روی کدام گزینه کلیلک کرده اند و …
برای اینکه بتوانیم Event ها را رصد کنیم، باید به سراغ گوگل تگ منیجر برویم.
یعنی در آنالیتیکس مسیر زیر را پشت سر بگذاریم:
Behavior > Events > Top Events
در این صفحه اطلاعاتی به شما نمایش داده می شود که با استفاده از آن ها می توانید متوجه میزان تعاملات کاربران با وبگاه خود شوید. این تعاملات می توانند اطلاعات ارزشمندی را برای محاسبه ROI سئو (نرخ بازگشت سرمایه) در اختیار شما قرار دهند.

مشاهده ROI  در گوگل آنالیتیکس

در قسمت های قبلی با تنظیماتی آشنا شدیم که باید برای گوگل آنالیتیکس وبگاه خود انجام می دادیم تا این ابزار بتواند به اطلاعات موردنیاز خود دسترسی پیدا کرده و در نهایت نرخ ROI را به ما نمایش دهد.
حال وقت آن رسیده است که نرخ بازدهی سئو را مشاهده کنید. برای این کار باید مسیر زیر را در منوی آنالیتیکس طی کرد:

• انتخاب Acquisition
• کلیک بر روی گزینه All Traffic
• باز کردن گزینه Source/Medium
  پنجره ای روبروی شما باز می شود. در این پنجره جدولی را مشاهده می کنید که براساس ورودی های صفحه سایت شما اطلاعاتی را استخراج کرده و در دل سطرها و ستون های خود جا داده است.
  اگر فروشگاه اینترنتی دارید، در قسمت Revenue می توانید میزان ROI ارگانیک وبگاه خود را مشاهده کنید.

و اگر صفحه وب فروشگاهی ندارید، باید از گزینه Conversion اقدام کرده و سپس گزینه All Goals مربوط به ستون های جدول را تنظیم کنید تا در ستون Goal Value سود سئو خود را ببینید. سپس با قرار دادن این سود در فرمولی که برای محاسبه ROI سئو (نرخ بازگشت سرمایه) معرفی کردیم، بتوانید نرخ بازگشت سرمایه سئو را به دست آورید.
از گوگل آنالیتیکس چه اطلاعات دیگری می توان دریافت کرد؟
شایان ذکر است که شما می توانید اطلاعات ارزشمند دیگری را نیز از طریق گوگل آنالیتیکس در مورد میزان بازدهی سئو به دست آورید. برای مثال می توانید با انتخاب گزینه All Pages از مسیر Behavior Site Content و مشاهده ستون Page Value ارزش تک تک صفحات سایت را به صورت جداگانه مشاهده کنید و از این طریق متوجه شوید که کدامیک از صفحات ارزش و سود بیشتری را خلق کرده است و در آینده بر روی کدامیک از این صفحات باید از نظر زمانی و مالی بیشتر هزینه کنید.
هم چنین می توانید در آنالیتیکس ارزیابی کنید که هر Goal به صورت متمایز چه ارزشی را برای صفحات شما ایجاد کرده است. برای این کار باید مسیر Goal URLs< Goals < Conversions را طی کنید.
سپس در جدول نمایش داده شده و در ستون Goal Value ارزش هر Goal را به صورت جداگانه مشاهده نمایید و برایGoal هایی که بیشترین ارزش را خلق کرده اند، برنامه های رشد و توسعه بیشتری را در نظر بگیرید.

جمع بندی

ROI سئو (نرخ بازگشت سرمایه) یا نرخ بازگشت سرمایه یکی از مهم ترین ملاک هایی است که در بازاریابی دیجیتالی به منظور ارزیابی موفقیت کمپین های سئو مورد توجه قرار می گیرد. شما می توانید نرخ بازگشت سرمایه پروژه سئو خود را به صورت دوره ای توسط روش هایی که در این مقاله به آن ها پرداخته شد، ارزیابی کنید. اما از آن جایی که استراتژی پروژه های سئو بلند مدت طراحی شده و در دراز مدت به نتیجه می رسند، بهتر است برای این کار عجله نکنید و حداقل ۴ تا ۶ ماه برای ارزیابی نتایج به کمپین سئو خود فرصت دهید.